W pierwszym kwartale 1993 r. liczba osób bezrobotnych w Polsce wynosiła około 3 mln. osób. Ponad 30% tej liczby to ludzie w wieku 18 do 24 lat. Z prognoz, przedstawionych w projekcie programu polityki społeczno-gospodarczej rządu wynikało, że bezrobocie w populacji ogólnej zacznie się stabilizować, a następnie stopniowo zmniejszać tak, że w roku 1997 stopa bezrobocia osiągnie poziom 13.9 %. Natomiast wśród młodzieży w wieku od 18 do 24 lat w tym samym czasie prognozowano dalszy intensywny wzrost bezrobocia.
Cel programu
Jednym ze sposobów przeciwdziałania zjawisku bezrobociu młodzieży miał stać się Program Aktywizacji Młodzieży Bezrobotnej w skrócie PAM.
Program Aktywizacji Młodzieży Bezrobotnej został zaakceptowany w czerwcu 1993 r. przez Naczelną Radę Zatrudnienia przy Ministrze Pracy i Polityki Socjalnej.
Jego rdzeniem był cykl zajęć stymulujących rozwój uczestników. Zaczynał się on od treningu psychologicznego, którego głównym celem było podniesienie poczucia własnej wartości, wiary we własne siły i zbudowanie zintegrowanego wewnętrznie zespołu beneficjentów. W dalszej fazie programu zachęcano uczestników do odblokowania marzeń, twórczych pomysłów, definiowania problemów społecznych, którymi warto się zająć. Ważnym etapem było grupowe podejmowanie decyzji o tym, którym projektem się zająć. A potem marzenia i pomysły przekuć trzeba było w realny projekt społeczny.
Nasza rola
Program PAM powstał przed uruchomieniem Grupy TROP. Był dla nas w pewnym sensie pilotażem późniejszych projektów i w istotny sposób wpłynął na założenia Metody TROP.
Istotą programu PAM było oparcie się na kadrze trenerów, absolwentów Szkół Trenerskich prowadzonych lub superwizowanych przez Jacka Jakubowskiego w ramach Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Były to osoby, które przeszły długotrwałą pracę nad sobą (przygotowanie osobowościowe) i które już przed projektem pracowały w różnych projektach społecznych.
Trenerzy i opiekunowie grup wspierali zbudowanie realistycznego biznes-planu, zorganizowanie i przeprowadzenie konkretnych działań (w tym marketing, rozliczanie etc). Projekt kończył się analizą przyczyn sukcesu – zarówno rozwiniętych kompetencji osobistych, jak i uruchomionych procesów społecznych.
Efekty
Efekty projektu zostały mierzone poprzez rozbudowane badania ewaluacyjne prowadzone przez niezależny od realizatorów zespół badawczy. Merytoryczna część programu ewaluacji została opracowana przez zespół naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego: prof. dr hab. Janusza Czapińskiego, prof. dr hab. Janusza Grzelaka, dr Andrzeja Nowaka.
Przeprowadzano pre-test (badania przed rozpoczęciem programu) i post-test (te same badania po zakończeniu programu). Badania realizowano w grupie beneficjentów i grupie kontrolnej (młodzi bezrobotni nie biorący udziału w programie).
Program PAM spowodował umocnienie więzi społecznych i postaw prospołecznych, obniżył poziom symptomów zaburzeń psychicznych, zwiększył koncentrację na pragmatycznych wartościach życiowych (pieniądze, praca, wykształcenie) i poprawił skuteczność radzenia sobie uczestników w zakresie materialnych warunków życia.
Po projekcie zdecydowana większość uczestników stała się liderami różne lokalnych organizacji, klubów, centrów wolontariatu. Wielu podjęło studia stając się aktywistami organizacji studenckich, kół naukowych itp.